Leve de vesting Brielle

Geschiedenis van het Kruithuis

Restauratie 1975:

kruithuis vesting brielle - geraamte

Onderstaande tekst is afkomstig vanaf de website van Rens van Adrighem: http://rens.vanadrighem.com/kruithuis/

“Gebouwd op Bastion II in 1653 met de aanblik van een huis
als dekmantel van een gewelfde bunker die dienst deed als kruitmagazijn
en herinnert aan het garnizoensverleden van de vesting Den Briel.”

 

Een kruithuis is een gebouw waar buskruit werd bewaard. Om het risico van ontploffingen te voorkomen werd het wegen en verpakken van het kruit niet in het kruithuis gedaan. (Wikipedia: http://nl.wikipedia.org/wiki/Kruithuis)

“Het kruithuis van Brielle staat, omgeven door een kleine gracht, op het Kruithuisbolwerk Bastion II, een van de negen bastions die de Brielse vesting telt. Bijna vierhonderd jaar geleden werd ze op veilige afstand van de huizen gebouwd, ‘achter de bomen van het Slagveld’, dat toen nog vrijwel onbebouwd was. Het kruitmagazijn bevatte toen het kruit voor de kanonnen en geweren en staat in een zogenaamd ‘hol’ bolwerk.

Het kruitmagazijn was van oorsprong een gewelfde bunker met een rechthoekige plattegrond en is gecamoufleerd als een woonhuis, met een zadeldak tussen twee tuitgevels, die voorzien waren van een grijze buitenbepleistering, met in de voor- en achtergevel een getrokken blokkenverband met vlechtingen in de top. De naar de stad gekeerde voorgevel had een deur in een voorportaal met links en rechts een kozijn met luiken die als ventilatie dienst deden. In de achtergevel zat op de hoogte van het gewelf ook een kozijn met een luik om te kunnen ventileren.”

Constructietekening:

 

constructietekening kruithuis bastion twee brielle - rens van adrighem

 

Het kruithuis door de jaren heen

Er heeft door de jaren heen het een en ander plaatsgevonden met betrekking tot het kruithuis. Op de website van Rens van Adrighem staat te lezen dat het kruithuis o.a. in 1810 aan een bijna-ramp is ontsnapt toen de korenmolen vlam vatte en een enorme vonkenregen over Brielle heen blies.  Daarnaast zijn er vele bestemmingen geweest voor het magazijn toen er niet langer kruit werd opgeslagen. Van dierenasyl en onderkomen van Scoutinggroep Bas ’t Hart tot informatiecentrum van korenmolen ’t Vliegend Hert. In 1975 is het Kruithuis helemaal gerestaureerd en wit geschilderd (oorspronkelijk: grijs).

Rens van Adrighem stelt vele kritische vragen in zijn artikel over de veranderingen aan buitenkant en interieur door de jaren heen. Het is interessant te lezen hoe hij dingen veranderd ziet en ook kennis te nemen van de foto’s die hij ervan gevonden heeft: http://rens.vanadrighem.com/kruithuis/

 

Huidige staat van het Kruithuis

Hieronder twee foto’s van exterieur en interieur van het Kruithuis nu. Vanaf 1 april 2014 zal het Kruithuis in gebruik worden genomen voor een expositie van de 1 aprilvereniging over 1 april-vieringen door de jaren heen. Er moet voor die tijd nog veel aan opgeknapt worden, maar dat het mooi wordt staat vast. ‘Het is prachtig dat zo’n stukje Brielse geschiedenis een nieuw, passend gebruik krijgt”.

peter kroone kruithuisje2b

 

peter kroone kruithuisje3 vesting brielle interieur

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.


Leo Arkenbout stadsgids (sinds juli 2014)
8-26-2014 11:21:20

Nu ik eens lees wat er bekend is over het Kruithuis en als ik de oude bouwtekeningen bekijk begin ik me af te vragen wat er waar is van het verhaal dat het Kruithuis zó is geconstrueerd, dat bij geval van een explosie het dak eraf vliegt, maar dat de wanden blijven staan. Immers, als je als bouwer een dergelijk effect wilt bereiken ga je toch geen tongewelf in het gebouwtje aanbrengen. Of zie ik dat verkeerd. Ik hoop dat iemand op deze notitie wil reageren.


Aart van der Houwen, archivaris (sinds augustus 1992)
8-26-2014 13:55:03

Hallo Leo, Het verhaal is inderdaad 'algemeen bekend' dat het dak van een kruithuis lichter van constructie moest zijn dan de muren om een explosie min of meer in banen te leiden. Ik ben niet bouwtechnisch onderlegd, maar denk dat dat ook bij het kruithuis het geval is geweest. Op de tekening is te zien dat het gewelf veel slanker of dunner was dan de zijmuren. Dat er overigens een stenen gewelf is aangebracht en men geen genoegen nam met een houten constructie is natuurlijk duidelijk: hout of riet was te gevaarlijk, enerzijds voor eventuele lekkage, anderzijds voor brand ingeval van een blikseminslag o.i.d. Met vriendelijke groet