Leve de vesting Brielle

Garnizoensstad

Brielle was tot 1882 een garnizoensstad. Een garnizoensstad is een stad van militair belang waar een of meer legerafdelingen gevestigd zijn. In Brielle herinneren bijvoorbeeld de Provoost en het Arsenaal daar nog aan, alsmede De Hoofdwacht aan de overkant van de Markt.

De Hoofdwacht of Grande Garde is de naam voor een centrale post of een gebouw van waaruit legereenheden of schutterijen hun wachtrondes konden maken.
Wanneer een garnizoen vertrok, vroeg het stadsbestuur bij de Staten van Holland een vervangend garnizoen aan. In de tussentijd werden de taken van het garnizoen veelal waargenomen door de schutterij. Bijvoorbeeld de wachtposten en het handhaven van de openbare orde.

De schutterij
De schutterij of het schuttersgilde was een militie, een soort van legereenheid, bestaande uit vrijwillige burgers, opgericht in de Middeleeuwen om de stad of het dorp te beschermen tegen een aanval en de orde te handhaven bij oproer, brand of hoog bezoek. Schutterijen waren in de begintijd gegroepeerd naar het wapen dat ze gebruikten: de handboog, de voetboog of het geweer, en later naar de wijk waarin ze werkzaam waren. De leden van de schutterij oefenden het schieten op een oefenterrein. Zo’n oefenterrein of
schietbaan werd “de doelen” genoemd. Die bevonden zich in bijna alle gevallen vlakbij de stadsmuren, zodat de eventuele schade beperkt zou blijven.

kanon vesting brielle- leander varekamp fotografie

 

Drie vendels

In de 17e eeuw werd de Brielse schutterij onderverdeeld in drie vendels. Volgens overlevering zouden de kleuren van deze vendels verband houden met de kleuren van het Oranjehuis: Oranje, Wit en Blauw. Prins Maurits is in 1618 naar aanleiding van de kerkelijke twisten naar Brielle gekomen om daar de dienstdoende schutterij op te heffen. Waarna hij vervolgens weer drie nieuwe vendels heeft opgericht.

Deze vendels hadden elk een eigen wijk. Ook hadden zij een speciale plaats om samen te komen. Voor het Witte vendel was dat voor het Zuid Eindse Gasthuis, voor het Oranje vendel de markt voor het stadhuis en voor het Blauwe vendel de kraan op het Maarland.

In het stadhuis hangen drie grote schilderijen, de vendels voorstellende. Zij werden geschilderd door de burgemeester Maarten van der Fuick ten tijde dat deze zelf als kapitein diens deed bij het Oranje vendel (1660).

Bron:
Schutters en schutterstukken van Brielle door Marijke Holttrop
Brielle, stad in de landen van Voorne” door J. Klok

 Naar artikel ‘Modernisering’>>

Het kruithuisje op Bastion II

kruithuis

Foto: Piet de Winter

Het Kruithuisje op Bastion II van de vestingwallen, nabij de molen, stamt uit 1633. Dit magazijn herinnert aan het Brielse garnizoensverleden.

Het staat, omgeven door een kleine gracht, op het Kruithuisbolwerk, een van de negen bastions die de Brielse vesting telt. Het bevatte vroeger het kruit voor de kanonnen en geweren en staat in een zogenaamd ‘hol’ bolwerk. Het water in de gracht werd in 1810 gebruikt om er tijdens een brand op het Molenbolwerk (de molen stond toen in brand) de opgeslagen voorraad kruit in te gooien, om erger te voorkomen.

De Brielse schutterij: ‘Iedere schutter een pond buskruit’

Bron: “ Brielle, stad in de landen van Voorne” door J. Klok

 

oranjevendel - schuttersstukken brielle

In het archief is een document bewaard gebleven uit 1523, waarin het stadsbestuur de schutterij nieuwe privileges gaf. Het is een uitvoerig stuk, waarin allerlei regels werden gesteld. Wij kunnen het beschouwen als de officiele bevestiging van de vereniging van Brielse schutters die zeker al meer dan 100 jaar in deze stad had bestaan.
Tevens was het een nieuw begin van de vereniging die, onder de naam van de Colveniers van Sint Sebastiaen, gedurende honderden jaren (?EC) een belangrijke plaats in de Brielse gemeenschap zou gaan innemen.

Het stuk bevat een groot aantal regels, zoals:

 

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.